Devlet Başkanları Suriye’de sahadaki güncel durumu ele almışlar, 1 Temmuz 2020 tarihinde video konuşma kanalıyla meydana getirilen son toplantının arkasından meydana gelen gelişimleri değerlendirmişler ve aralarında varılan mutabakatlar ile Dışişleri Bakanlarının ve temsilcilerinin toplantılarındaki mutabakatlar uyarınca üçlü işbirliğini güçlendirme hususundaki kararlılıklarını vurgulamışlardır. Ek olarak, son internasyonal ve bölgesel gelişimleri ele almışlar ve Astana Sürecinin, Suriye krizinin barışçıl ve sürdürülebilir çözümündeki öncü rolüne vurgu yapmışlardır.

Suriye Arap Cumhuriyeti’nin egemenliği, bağımsızlığı, birliği ve toprak bütünlüğü ile Birleşmiş Milletler Şartı’nın amaç ve ilkelerine olan güçlü bağlılıklarını vurgulamışlardır. Bu ilkelere evrensel olarak saygı gösterilmesi ve kim tarafınca yapılırsa yapılsın hiçbir eylemin söz mevzusu ilkeleri zayıflatmaması gerektiğine işaret etmişlerdir.

Terörün her tür ve biçimiyle savaşım etmek amacıyla beraber çalışmaya devam etme kararlılıklarını dile getirmişlerdir. Sivil tesisleri hedef alan ve masum can kayıplarına yol açan saldırılar da dahil olmak suretiyle, Suriye’nin çeşitli bölgelerindeki terör örgütlerinin ve bunlarla iltisaklı değişik adlar altındaki grupların artan varlık ve faaliyetlerini kınamışlardır. Suriye’nin kuzeyi ile ilgili tüm düzenlemelerin eksiksiz bir halde uygulanması icap ettiğinin altını çizmişlerdir.

Gayrimeşru özyönetim teşebbüsleri dahil olmak suretiyle, terörle savaşım kisvesi altında sahada yeni gerçeklikler oluşturulmasına dair her türlü girişimi reddetmişler ve Suriye’nin egemenliğinin ve toprak bütünlüğünün yanısıra komşu ülkelerin ulusal güvenliğini tehdit eden sınır ötesi saldırılar ve sızmalar dahil olmak suretiyle ayrılıkçı gündemlere karşı durma kararlılıklarını vurgulamışlardır.

Suriye’nin kuzeyindeki durumu ele almışlar, bu bölgede kalıcı güvenlik ile istikrarın sadece ülkenin egemenliği ve toprak bütünlüğünün muhafazası temelinde sağlanabileceği hususunu vurgulamışlar, bu yöndeki çabalarını koordine etme hususunda mutabık kalmışlardır. Suriye’ye ilişkin olması ihtiyaç duyulan petrol gelirlerinin yasadışı olarak ele geçirilmesine ve aktarılmasına karşı olduklarını ifade etmişlerdir.

Internasyonal insancıl hukuk uyarınca, sivillerin ve sivil altyapının korunmasını sağlarken, terör örgütleriyle bağlantılı tüm öteki bireyler, gruplar, teşebbüsler ve varlıkların tamamen ortadan kaldırılması amacıyla aralarındaki süregiden işbirliğinin devam ettirilmesi hususundaki kararlılıklarını teyit etmişlerdir.

İdlip Gerginliği Azaltma Bölgesindeki durumu ayrıntılarıyla ele almışlar ve sahada sükunetin sağlanması için İdlip’le ilgili tüm anlaşmaların tam olarak uygulanması icap ettiğinin altını çizmişlerdir. İdlip Gerginliği Azaltma bölgesinin içindeki ve dışındaki sivillere tehdit oluşturan terörist grupların varlığı ve terörist faaliyetleri mevzusunda ciddi endişelerini dile getirmişlerdir. İnsani durum da dahil olmak suretiyle, İdlip Gerginliği Azaltma bölgesi ve çevresindeki durumdaki normalleşmenin sürdürülebilir olmasını sağlamak için daha çok çaba göstermek hususunda mutabık kalmışlardır.

Suriye’deki insani durumdan duydukları derin endişeyi kaydetmişlerdir. Internasyonal hukuka, internasyonal insancıl hukuka ve BM Şartı’na aykırı tüm tek taraflı yaptırımları, ek olarak, belirli bölgelere yönelik muafiyetler uygulamak suretiyle ayrılıkçı gündemlere yarar sağlayacak ve ülkenin parçalanmasına yol açabilecek ayrımcı önlemleri reddetmişlerdir. Bu bağlamda, başta BM ve insani yardım kuruluşları ile öteki hükümet/hükümet dışı internasyonal kuruluşlar olmak suretiyle internasyonal topluma, ayrımcılık, siyasileştirme ve önkoşullar olmaksızın ve daha saydam bir halde tüm Suriyelilere yönelik yardımlarını arttırmaları çağrısında bulunmuşlardır.

Suriye ihtilafına askeri çözüm getirilemeyeceğine ve ihtilafın yalnızca Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 2254 sayılı sonucu çerçevesinde, Birleşmiş Milletler’in kolaylaştırıcılığında, Suriyelilerin öncülüğü ve sahipliğinde bir siyasal süreç kanalıyla sona erdirilebileceğine dair inançlarını teyit etmişlerdir. Bu bağlamda, Astana garantörlerinin belirleyici katkılarının ve Soçi’deki Suriye Ulusal Diyalog Kongresinin kararlarının uygulanmasının sonucunda ortaya çıkan Anayasa Komitesinin mühim rolünün altını çizmişlerdir. Anayasa Komitesi’nin müteakip oturumlarının sürdürülebilir ve etkili çalışmasını sağlamak için Komite üyeleriyle ve kolaylaştırıcı olarak BM Genel Sekreteri’nin Suriye Hususi Temsilcisi Geir O. Pedersen ile devamlı etkileşimi desteklemeye hazır olduklarını yinelemişlerdir. Komite’nin anayasa reformu hazırlama ve halkın onayına sunma görevini yerine getirebilmesi ve çalışmalarında ilerleme kaydedebilmesi için çalışmalarında, Vazife Tanımına ve Temel Usul Kurallarına riayet etmesi ve üyeler içinde mutabakat sağlanabilmesi için dış müdahale ve dışarıdan dayatılan vakit çizelgeleri olmaksızın uzlaşı ve yapıcı angajman anlayışıyla yönetilmesi icap ettiğini ifade etmişlerdir. Anayasa Komitesinin faaliyetlerini herhangi bürokratik ve lojistik engel olmaksızın sürdürebilmesi icap ettiğinin altını çizmişlerdir.

Astana formatının ilgili Emek verme Grubu çerçevesinde tutukluların/kaçırılanların karşılıklı salıverilmesinin sürdürülmesi hususundaki kararlılıklarının altını çizmişlerdir. Emek verme Grubunun, Suriyeli taraflar içinde itimat inşa etmekteki tesirini ve gerekliliğini kanıtlayan örneksiz bir mekanizma bulunduğunun altını çizerek, tutukluların özgür bırakılması mevzusundaki çalışmalarını sürdürmeye, cenazelerin teslimi ve yitik kişilerin kimliklerinin belirlenmesi mevzusundaki faaliyetlerini vazife tanımına uygun olarak genişletme kararlılıklarını açıklamışlardır.

Sığınmacıların ve ülke içinde yerlerinden edilmiş kişilerin, geri dönme ve bu çerçevede desteklenme haklarını teminen, Suriye’deki aslolan ikamet yerlerine güvenli ve gönüllü geri dönüşlerinin kolaylaştırılmasının gerekliliğinin altını çizmişlerdir. Bu bağlamda, internasyonal topluma, bu şahısların tekrardan yerleşimleri ve günlük düzgüsel yaşamlarının tesis edilmesi için uygun katkılar sağlama ve yük paylaşımında daha çok mesuliyet alma; bu meyanda, temel altyapının restorasyonu da dahil olmak suretiyle, bilhassa su, elektrik, sanitasyon, sıhhat, eğitim, tesisleri, okullar, hastaneler ile internasyonal insancıl hukuka uygun insani mayın faaliyetleri dahil erken toparlanma projeleri vesilesiyle Suriye’ye yönelik yardımları artırma çağrısında bulunmuşlardır.

İsrail’in, sivil altyapı dahil Suriye’deki askeri saldırılarını kınamışlardır. Bu saldırıların, internasyonal hukuku, internasyonal insancıl hukuku ve Suriye’nin egemenliğini ihlal ettiğini değerlendirmişler; bölgeyi istikrarsızlaştırdığını ve gerginliği tırmandırdığını teslim etmişlerdir. İsrail’in bu bağlamda almış olduğu tüm karar ve önlemleri de geçersiz sayan ve bunların hiçbir hukuki tesiri olmadığını değerlendiren Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 242 ve 497 sayılı kararları başta gelmek suretiyle, Suriye Golanı’nın işgalini reddeden ilgili Birleşmiş Milletler kararlarının hükümleri dahil, evrensel olarak tanınan internasyonal hukuk kararlarına uyulması gerekliliğini teyid etmişlerdir.

Suriye meselesine ek olarak, ortak siyasal ve ekonomik işbirliğini çoğaltmak için değişik alanlardaki üçlü koordinasyonu güçlendirmeye yönelik isteklerini teyit etmişlerdir;

Astana Formatında düzenlenen Suriye temalı Internasyonal Toplantının 19.sunun 2022 yılının sonuna kadar düzenlenmesini teminen temsilcilerini görevlendirmekte mutabık kalmışlardır;

Bir sonraki Üçlü Zirveyi Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Sayın Vladimir Putin’in daveti üstüne Rusya Federasyonu’nda gerçekleştirmekte mutabık kalmışlardır.