Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İran’da bulunan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile bir araya geldi. İki liderin Rusya-Ukrayna savaşının başladığı günden bu yana ilk karşı karşıya görüşmesi, Tahran Internasyonal Konuşma Salonu’nda gerçekleşti. Görüşme ortalama bir saat sürdü. Baş başa görüşme öncesi salona girişte el sıkışarak basın mensuplarına görüntü veren iki önder, kısa birer konuşma yapmış oldu. Konuşmasına teşekkürlerini ileterek başlamış olan Erdoğan, karşı karşıya görüşmedikleri süreç içinde Rusya ile diplomasiyi telefonla sürdürdüklerini hatırlattı. İki önder hemen sonra üçlü zirve için- İran Cumhurbaşkanı Reisi bir araya geldi ve Suriye mevzusu ele alındı. İşte üç liderin açıklamaları…

ÜÇLÜ ZİRVE GERÇEKLEŞTİ

Tahran’da bir araya gelen Erdoğan, Putin ve Reisi eleştiri açıklamalarda bulunmuş oldu.

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’i selamlayarak konuşmasına başlamış olan Cumhurbaşkanı Erdoğan, zirve toplantılarının 7’ncisine ev sahipliği yaparak kendilerini buluşturan İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’nin şahsında İran Hükümetine ve halkına misafirperverlikleri için teşekkür etti. Cumhurbaşkanı Erdoğan, bu formatta son olarak 2019’da Ankara’da bir araya geldiklerini hatırlatırken, koronavirüs salgını sebebiyle 2020’deki toplantıyı çevrim içi olarak gerçekleştirdiklerini söylemiş oldu. Erdoğan, “İnşallah önümüzdeki dönem daha sık görüşme imkanı bulacağız.” diye konuştu. Suriye krizi kaynaklı meydan okumaların bunu lüzumlu kıldığına işaret eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, şu şekilde devam etti:

“Astana Platformu, etkin çözümler üretebilen ve bunların hayata geçirilmesi amacıyla somut adımlar atabilen yegane girişimdir. Biri ile savaşım için ötekinin taşeron olarak kullanılması benzer biçimde mülahazaları kabul etmiyoruz. Terör örgütleri ile mücadelemiz, nerede ve kimler tarafınca desteklendiğine bakılmaksızın her daim sürecektir. Ulusal güvenliğimize kasteden şer odaklarını Suriye’den söküp atmakta kararlıyız. Astana garantörleri olarak, Rusya Federasyonu ve İran’dan beklentimiz bu mücadelede Türkiye’ye destek olmalarıdır. Görüşmelerimizde evvelce varılan mutabakatların uygulama durumunu da gözden geçirdik. PKK, YPG, PYD terörü hepimizin ortak meselesidir. Astana garantörleri olarak, bugüne dek sergilediğimiz iş birliğini sürdürerek bu hedeflere el birliği ile ulaşacağımıza yürekten inanıyorum. Sadece Suriye’nin huzuru ile beraber toprak bütünlüğü karşısında en mühim tehdit terör belasıdır. DEAŞ, PKK, PYD, YPG ve öteki tüm terör örgütleriyle savaşım kesintisiz bir halde sürdürülmelidir.”

‘BÖLÜCÜ TERÖR ÖRGÜTÜ İŞGAL ETTİĞİ TOPRAKLARDAN SÖKÜLÜP ATILMALI’

PKK, PYD ve YPG’nin Fırat’ın batısında ve doğusunda terör eylemlerine devam ettiğini bildiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, Suriye halkına yapılacak en büyük iyiliğin bölücü terör örgütünün işgal etmiş olduğu topraklardan tamamen sökülüp atılması bulunduğunu altını çizdi. “Bölgemizin geleceğinde, bölücü teröre ve uzantılara yer olmadığının kati olarak anlaşılması gerekiyor.” diyen Cumhurbaşkanı Erdoğan, konuşmasını şu şekilde sürdürdü:

“Türkiye, cenup sınırı süresince terörden arındırdığı bölgelerle hem sivillerin yaşamını korumuş hem düzensiz göçü engellemiş hem de Suriye’nin toprak bütünlüğüne mühim katkı vermiştir. Önümüzdeki dönemde de eli kanlı terör örgütlerine yönelik tavizsiz mücadelemizi sürdüreceğiz. İhtilafın, BM Güvenlik Konseyi’nin 2254 sayılı sonucu temelinde yürütülecek bir siyasal süreçte son bulması ortak temennimizdir. Bu sürecin iyi mi hızlandırılabileceğini ve bu amaçla ortaklaşa ne tür adımlar atabileceğimizi istişare edeceğiz. Suriye halkının acil insani ihtiyaçlarının kesintisiz ve fark gözetmeksizin idame ettirilmesi tamamımız için öncelik taşıyor. Suriyeli sığınmacıların ülkelerine gönüllü, güvenli ve onurlu geri dönüşleri de Astana sürecinin mühim gündem maddelerinden biridir.”

Cumhurbaşkanı Erdoğan, meydana getirilen istişarelerin, alınacak kararların, Suriye’deki siyasal geçiş sürecinin ilerletilmesine destek olmasını da bilhassa temenni ettiğini söylemiş oldu. PKK, PYD ve YPG örgütünün almış olduğu dış destekle Suriye’nin bölünmesini pekiştirecek adımlar attığını gördüklerini dile getiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, şunları kaydetti:

“Bu terör örgütü, bölücü gündemini ilerletirken, saldırılarını sürdürürken, Türkiye’nin kayıtsız ve hareketsiz kalmasını beklemek mümkün değildir. Siz kıymetli dostlarımızdan Türkiye’nin güvenlik endişelerini anladığınıza dair ifadeler duyuyorum. Buna müteşekkirim, sadece yalnız sözler yaralara derman olmuyor. PKK, YPG, PYD unsurlarının sınırımızdan minimum 30 kilometre öteye tamamen çekilmesi, zamanında meydana getirilen mutabakatların bir gereğidir. Sadece, bu hala gerçekleşmemiştir. Tel Rıfat ve Münbiç, terör yatağı haline dönüşmüştür. Terör örgütünün sığındığı bu limanları temizlemenin vakti esasen çoktan gelmiştir. Astana ortaklarımızdan beklentimiz, Suriye’de istikrarın sağlanmasına yönelik çabalarımıza samimi destek vermeleridir. Saygıdeğer Devlet Başkanları, mesafe katetmemiz ihtiyaç duyulan bir öteki alan, siyasal süreçtir. Anayasa komitesi gayretlerimiz sonucu faaliyete geçmiş, bugüne dek sekiz kere toplanmıştır. Gelecek hafta yapılması planlanan dokuzuncu toplantının ertelenmesi üzücüdür. Rus dostlarımızın toplantı mekanı mevzusunda bazı endişeleri bulunduğunu biliyorum.”

Bu endişeleri gidermek için BM ve İsviçre makamları nezdinde girişimlerde bulunduklarını ve pozitif yönde cevaplar aldıklarını bildiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Unutmayalım ki Anayasa Komitesinin başarısızlığı, Astana sürecinin başarısızlığı olarak görülmektedir. Komitenin süratli şekilde somut sonuçlar elde etmesi temin edilmelidir. Bunun için de toplantıların tertipli şekilde BM’nin kolaylaştırıcılığında ve BM merkezlerinden herhangi birinde düzenlenmesi sağlanmalıdır.” diye konuştu.

Bugüne dek düzenlenen sekiz toplantıdan istenilen sonuçların elde edilmediğinin bilindiğini aktaran Cumhurbaşkanı Erdoğan, karşıcılık kanadının tüm olumsuzluklara karşın, Türkiye’nin telkinleriyle yapıcı bir anlayışla masada bulunduğunu aktardı.

Rejimin tavrının ise beraber başlattıkları bu süreci baltaladığını ifade eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, şunları söylemiş oldu:

“Beraberce tesis ettiğimiz bu sürecin geriye gitmesi, Astana mekanizmasının işlevinin sorgulanmasına yol açmaktadır. Bu tablo karşısında süreci canlandırmamız şarttır. Astana süreci, öncü rolünü ve inisiyatif üstünlüğünü kaybetmemelidir. Anayasa Komitesinin müteakip turlarında internasyonal kamuoyuna sürecin ilerlediği gösterilmelidir. Bu maksatla rejim nezdinde ihtiyaç duyulan telkinlerde bulunacağınıza inanıyorum.”

Erdoğan, İdlib’de bugün göreceli de olsa sükunet var ise bunun Astana Platformu’nun bir başarısı bulunduğunu altını çizdi. Sahada sükuneti muhafaza etmenin ve bu bölgedeki 4 milyon Suriyelinin yaralarına merhem olmanın, onlara yardım eli uzatmanın görevleri bulunduğunu vurgulayan Erdoğan, İdlib’deki ateşkesin ihlal edilmemesinin bu bakımdan mühim bulunduğunun altını çizdi.

Erdoğan, “Bilhassa sivilleri ve sivil yerleşim yerlerini hedef alan saldırılar, siyasal çözüm çabalarımızı baltalıyor. Rejim, kendi halkını bu benzer biçimde saldırılarla öldürmek yerine samimiyetle siyasal sürece katılmalıdır. Öteki taraftan, siz değerli üyelerimizin İdlib’deki terör odaklarından meydana gelen endişelerinizi anlıyoruz. Mutabakatlarımız çerçevesinde her türlü tedbiri alıyoruz. Şehitler verme pahasına mücadelemizi kararlılıkla sürdürüyoruz. Gelinen noktada çalışmalarımız neticesinde bu bölgelerde terörist yapılanmaların hakimiyeti bulunmadığının altını bilhassa çizmek isterim.” diye konuştu.

‘1 MİLYON SURİYELİNİN GERİ DÖNÜŞÜ İÇİN HAZIRLIKLARIMIZ SÜRÜYOR’

Türkiye’nin 3,7 milyon Suriyeliyi geçici olarak konuk ettiğine dikkati çeken Erdoğan, Suriye ihtilafının meydana getirmiş olduğu insani krizin yükünü maddi, içsel, toplumsal, toplumsal en fazla çeken ülkenin Türkiye bulunduğunu altını çizdi.

Erdoğan, Suriyelilerin, topraklarına huzuru kalple, güvenli, gönüllü ve onurlu geri dönüşünün temin edilmesi icap ettiğini belirterek, şunları kaydetti:

“Güvenlik ve istikrar sağlandığı takdirde Suriyelilerin kendi topraklarına geri döndüklerini memnuniyetle görüyoruz. Terörden temizlediğimiz bölgelere Türkiye’den 500 binden fazla Suriyeli geri döndü, 1 milyon Suriyelinin geri dönüşü için de hazırlıklarımız sürüyor. Siyasal çözümde ilerleme kaydedilmesi, insani altyapının hazır edilmesi, dönmek isteyenlerin fena muameleye maruz kalmayacaklarından güvenilir olmaları, geri dönüşler için temel teşvik unsurlarıdır. Platformumuz, bu aşamada daha etkin rol oynamalıdır. Heyetlerimizin münhasıran bu mevzuda istişarelerini artırmaları gerektiği kanaatindeyim.”

‘ULUSLARARASI CAMİANIN YARDIM VE DESTEĞİ DE ZARURİ’

Suriye’deki insani krizin yoğunluğu artarken, internasyonal toplumun yardım ve desteğinin de zaruri bulunduğunu bildiren Erdoğan, “Bu krizi biz çıkarmadık. Külfetinin de yalnız hepimiz tarafınca yüklenilmesini beklemek adil değildir. İşte bundan dolayı internasyonal toplumun yardımlarının fark gözetmeksizin ve artarak sürmesini temin etmek, ortaklaşa menfaatimizedir.” dedi.

Suriye’nin kuzeybatısındaki durumun bilhassa dikkati çektiğini vurgulayan Erdoğan, “4 milyonu aşkın Suriyeli, internasyonal yardımlara her zamankinden daha çok gerekseme duyuyor. Türkiye, Birleşmiş Milletlerin (BM) bu yardımlarını kolaylaştırmak için sınır ötesi ve çizgi ötesi yardımlar dahil her türlü desteği vermiştir. Astana ortaklarımızdan da aynı anlayışı temenni ediyorum.” ifadelerini kullandı.

BM sınır ötesi mekanizmasının bu kere 6 ay için uzatıldığını dile getiren Erdoğan, bu sürenin BM’nin erken toparlanma projeleri dahil Suriye’nin tamamına yönelik insani yardımlarının planlanması bakımından kafi olmadığının açık bulunduğunu söylemiş oldu.

Erdoğan, BM yardımlarının sürdürülebilir bir halde devamının Suriye’deki insani krizin büyümesini engelleyecek yegane yöntem olduğuna işaret ederek, “Bu mekanizmanın ortadan kalktığı bir tablonun yükü, bir kez daha Türkiye’nin, İran’ın, Rusya’nın ve Suriye’nin omuzlarında olacaktır.” diye konuştu.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, uzunca bir aradan sonrasında icra edilen bu zirvenin Suriye ihtilafının çözümüne sulh, refah ve istikrara katkı sunmasını, hayırlı sonuçlara vesile olmasını temenni ederek, sözlerini şu şekilde tamamladı:

“Ortak çabalarımızın icmalini yapmamıza ve yeni iş birliği geliştirmemize olanak elde eden zirve toplantılarının bundan sonraki dönemde daha sık şekilde icra edilmesinin yararlı olacağı aşikardır. Kıymetli dostum Putin’in müteakip zirvemize ev sahipliği yapma teklifini memnuniyetle karşılıyorum. Aziz kardeşim Cumhurbaşkanı Sayın Reisi’ye bana ve heyetime gösterdiği misafirperverlikten dolayı bir kez daha teşekkür ediyorum.”

REİSİ: ABD MÜMKÜN OLDUĞUNCA ÇABUK SURİYE’DEN ÇEKİLMELİ

İran Cumhurbaşkanı Reisi, Türkiye-Rusya-İran içinde başkent Tahran’da düzenlenen “Astana Formatında 7. Üçlü Zirve Toplantısı”nın açılışında konuştu.

ABD’nin Suriye’deki “gayrimeşru” varlığının bu ülkede istikrarsızlığa niçin bulunduğunu belirten Reisi, “İran, Suriye’yi daha kuvvetli şekilde desteklemeye devam edecektir. Varlıklı petrol bölgelerini yağmalayan ABD mümkün olduğunca acele Suriye’den çekilmelidir.” dedi.

Reisi, Suriye’yi istikrara kavuşturmanın tek yolunun, bu ülkenin ordusunun sınırlarda kuvvetli mevcudiyeti ve Esed rejiminin komşu ülkelerle iş birliği bulunduğunu savunarak, “Suriye sınırlarının ihlali terörle mücadeleye destek olmamıştır.” ifadesini kullandı.

‘SURİYELİ MÜLTECİLERLE İLGİLİ HER TÜRLÜ GİRİŞİMİ DESTEKLEYECEĞİZ’

“İran, Suriye krizine siyasal çözümü ve bu mevzuda her türlü inisiyatifi destekliyor.” diyen Reisi, Suriye’nin kaderinin dış müdahale olmadan Suriye halkı tarafınca belirlenmesi icap ettiğini beyan etti. Reisi, Suriyeli sığınmacılar mevzusuna da değinerek, “Bu sorun oldukça önemlidir. Internasyonal cemiyet, yerinden edilmiş Suriyeli mültecilerle ilgili krizi çözme sorumluluğunu taşıyor. Bu mevzuda yapılacak her türlü girişimi destekleyeceğiz.” diye konuştu.

ABD’nin tek taraflı politikalarını, Suriye ve öteki ülkelere yönelik yaptırımlarını da kınayan Reisi, bu yaptırımların ülkelerin egemenliğiyle çeliştiğini altını çizdi.

Suriye’de askeri çözüm yolunu desteklemediklerini belirten Reisi, “Suriye’deki krizin başlamasının üstünden 11 yıl geçti ve İran, hala krizin tek çözümünün siyasal olduğuna ve askeri çözümün durumu daha da kötüleştireceğine inanıyor.” değerlendirmesinde bulunmuş oldu.

Reisi, İsrail’in Suriye’ye yönelik saldırılarının ve Golan’ın işgalinin bu ülkenin egemenlik haklarının ihlali bulunduğunu kaydetti.

PUTİN: ÜÇ ÜLKENİN SURİYE ÇALIŞMALARI ÖNEMLİ

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile İran’ın başkenti Tahran’daki Türkiye-Rusya-İran Üçlü Zirvesi’nin basına açık kısmında gerçekleştirdiği konuşmasında, “Ilk olarak ben İran Cumhurbaşkanına teşekkür ederim. Şu sebeple Astana sürecindeki 7. Zirve ve karşı karşıya görüşme bizim için önemliydi. Bu görüşmede Suriye’de yaşanmış olan sorunları da gözden geçirdik. Genel olarak baktığımızda Türkiye, Rusya ve İran’ın, Suriye emek harcamaları önemlidir. Bizim tarafımızdan bakıldığında ise sivillere karşı kullanılan güç azaldı. Astana Zirvesi, Suriye’de tamamen çözüm bulana kadar devam etmeli. Ek olarak bizim prensiplerimiz var. Bağımsızlık, Suriye için oldukça mühim ve çalışmalarımızı bu yönde sürdürmekte bizim için önemlidir. Üçlü görüşmelerin ilerlemesi de ehemmiyet arz ediyor” dedi.

‘ABD VE DİĞER ÜLKELER SURİYE’NİN DEĞERLERİNİ ÇALMAYA DEVAM EDİYOR’

Sözlerinin devamında Suriye’nin egemenliğine dikkat çeken ve bu mevzuda batılı ülkelerin Suriye’deki politikalarını eleştiren Putin, “Suriye mevzusundaki diyaloglarımızla, Suriye halkının kendi inisiyatifiyle karar almasını sağlamamız lazım. O yüzden anayasa komisyonu oluşturulmuştu. Suriyeliler kendi aralarında anlaşmalı. Bağımsız ülkelerin geleceğini oluşturmak için bazı adımlar atılmalı. Suriye’de internasyonal terör ocaklarını söndürmek için çabalarımız sürecek. Şunun altını çizmek isterim ki, Suriye’de terör örgütlerinin tesirini görebiliyoruz. ABD ve öteki ülkeler, Suriye’nin değerlerini çalmaya devam ediyor. Rusya, İran ve Türkiye, Suriye halkına yardım etmek için birçok mevzuya el atıyor. Sığınmacılar mevzusunda da elimizden geleni yapıyoruz ve halletmeye devam edeceğiz. Ek olarak internasyonal toplumun öteki üyelerinin de bu yardımlara katılmalı. Bizim görüşmelerimizin pozitif yönde ve yararlı olacağını düşünüyorum. Rusya’da da bazı görüşmeler olacak. Burada bulunan tarafları vatanımızda görmekten mutluluk duyacağız” ifadelerini kullandı.

ÜÇ LİDER ORTAK BASIN TOPLANTISI DÜZENLEDİ

Cumhurbaşkanı Erdoğan ile İran Cumhurbaşkanı Reisi ve Rusya Devlet Başkanı Putin, Türkiye-İran-Rusya üçlü zirvesinin arkasından ortak basın toplantısı düzenledi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, şunları söylemiş oldu:

“Üçlü zirvemizin yedincisini icra ettik. Suriye’deki durumu ele aldık. Suriye’deki sulh ve istikrar çalışmalarını gözden geçirdik. Astana garantörleri olarak aynı kararlılıkla emek harcama irademizi teyit ettik. Terörle savaşım gündemimizin öncelikli mevzuları içinde yer aldı. Terör örgütleriyle mücadelemiz her daim sürecektir. Ulusal güvenliğimize kast eden şer odaklarını Suriye’den söküp atmakta kararlıyız. YPG-PKK terörü Suriye’nin toprak bütünlüğüne karşıdır. Suriye’deki insanların çadırlar içinde insanca yaşanmayacak ortamda olduklarını unutmamalıyız. Hepimiz Suriye’nin kuzeyinde briket evler yapmak suretiyle bir an ilkin Suriyeli kardeşlerimizin briket evlere taşınması için çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Hedefimiz Suriyeli kardeşlerimizin ülkelerine güvenli bir halde dönmelerini temin etmektir. Bugüne dek terörden temizlediğimiz bölgelere 500 bin Suriyeli kardeşimiz geri dönmüştür. Sayın Reisi’ye gösterdiği misafirperverlik için teşekkür ediyorum.”

‘ABD’NİN FIRAT’IN DOĞUSUNDA OLMASI KABUL EDİLEMEZ’

Reisi, “Suriye’nin toprak bütünlüğünün önemine vurgu yaptık. Siyonizmin rejiminin saldırılarının bir an ilkin durdurulması vurgulandı. Her türlü Suriye halkına ve ordusuna saldırıların bir an ilkin durdurulması gerekiyor. ABD’nin Fırat’ın doğusunda olması kabul edilemez. Rusya, Türkiye ve İran’ın iş birlikleri oldukça mühim.” diye konuştu.

Putin, “Toplantı oldukça verimli geçti. Suriye krizi yalnız siyasal ve diplomatik yöntemlerle çözülebilir. Suriye’nin geleceğini Suriyelilerin kendileri belirlemelidir. Rusya, İran ve Türkiye olarak Suriye’de sürdürülebilir ve yaşanabilir bir dönüşüm sağlanabilmesi için kesin olduğumuzu teyit ettik. Biz Suriye’de terörizmin her çeşidiyle mücadelede kararlıyız. Fırat’ın doğusu Suriye hükümetinin kontrolünde olmalı” dedi.

ERDOĞAN: TÜM DÜNYAYI OLUMLU ETKİLEYECEK

Astana formatında bir araya gelinmesinin oldukça büyük bir avantaj bulunduğunu vurgulayan Erdoğan, Putin’le görüşmesinden ilkin şu ifadeleri kullandı;

“Dışarıda da dostları gördük. Hakikaten bugün yoğun bir gündemi sizlerle paylaşacağız. İnanıyorum ki bu süreç içinde hakikaten arabuluculuk formatında da Rusya’nın yaklaşım seçimi pozitif yönde istikamette sürüyor. Son İstanbul görüşmelerinde de Rus heyetinin yaklaşım seçimi oldukça olumluydu. Buradan alacağımız netice, tüm dünyayı da pozitif yönde etkileyecektir. Ben şahsım, heyetim adına teşekkür ediyorum. Görüşmelerimizin verimli geçeceğini umuyorum.”

PUTİN: ÇABALARINIZDAN DOLAYI TEŞEKKÜR EDERİM

Rusya Devlet Başkanı Putin, Erdoğan’la görüşmesinde “İlişkilerimiz her durumda gelişiyor. Oldukca mühim bir hızda ticari ciromuz artıyor. Astana Zirvesi öncesinde ikili görüşme fırsatı bulduğumuz için mutluyum. Elbet birçok sual var. Karadeniz üstünden tahıl ihracatı mevzusunda görüşme için bir platform oluşturduğunuz ve arabuluculuk çabalarınız için teşekkür ederim. Tüm problemler hemen hemen çözülmedi. Sadece ileri yönde bir hareket olduğu gerçeği pozitif yönde” ifadelerini kullandı.

(AA/İHA)

ANASAYFAYA DÖNMEK İÇİN TIKLAYINIZ

Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan İran’da flaş açıklamalar! ‘Her iki ülkenin de baş belalarıdır’

İki günde iki ‘künde’ vakası! Kendine tokat atan adamı güreşçi benzer biçimde yere serdi

Duygu dolu anlamış olur! ‘Ölürüm Türkiyem’ şarkısıyla yurda girdi