İlk olarak 1985 senesinde F-16 motorunun Türkiye’de üretimi için kurulan TEİ (TUSAŞ Motor Sanayii), günümüzde çatı şirketi olan TUSAŞ’a (Türk Havacılık ve Uzay Sanayii) İHA’lar için motor üretmeye odaklanmış durumda. Listenin başlangıcında ise yerli İHA motoru PD170 geliyor.

ANKA İHA’lar için 2013’te geliştirilmeye başlanan PD170 motorunun ise geliştirme ve kabul faaliyetleri tamamlandı. Her ne kadar ilk olarak ANKA ve AKSUNGUR İHA-SİHA modelleri için düşünülmüş olsa da TCG Anadolu’da kullanılacak Bayraktar TB3’ler de gene bu motoru kullanacak.

40+ tane yerli İHA motoru PD170 üretildi!

TEI Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Prof. Dr. Mahmut Faruk Akşit tarafınca geçtiğimiz dönemde meydana getirilen açıklamalara nazaran, halihazırda 40 adetten fazla yerli İHA motoru PD170 üretildi. Her ne kadar TUSAŞ, ANKA ve AKSUNGUR için 40 tane sipariş etmiş olsa da Baykar’a da Bayraktar TB3 için birden fazla sayıda teslim edildi.

Buna ek olarak gene TEİ tarafınca geliştirilen PD180ST ve PD222ST adlı 180 ve 220 beygir gücündeki öteki motorların da önümüzdeki dönemde AKINCI benzeri SİHA platformlarında kullanılması planlanıyor. Doğal emek harcamalar yalnızca bunlarla sınırı olan değil.

TEİ bununla birlikte parça ve modül üretimi ile lisanslı motor programları da yürütüyor. Ek olarak montaj ve tasarım mühendisliğinde de bir fazlaca ilerlemiş durumda. Fakat kendi bünyesinde geliştirdiği yerli ve ulusal motor sayısı da çok çok fazla.

Etken projeler içinde ise TS1400, PD170, PD180ST, PD222ST, TJ300, TJ90, PG50, PG50S, TP38 ve TJ35 şeklinde programlar göze çarpıyor. Doğal bunların yalnızca İHA’lar için geliştirilmediğini belirtelim. Mesela TJ300, orta menzilli gemisavar füzeleri için geliştiriliyor. TS1400 ise Gökbey’e güç verecek.

Fakat şu an için önceliğin PD170 bulunduğunu belirtelim. Zira bu motor, tüm dünyadaki rakipleri içinde sınıfının en iyisi olarak kabul ediliyor. Ek olarak gelecek dönemde uygulanacak ihtimaller içinde motor ambargolarına karşı da en büyük dayanak olacak.

Buna ek olarak, TEİ’nin motor mevzusunda her geçen gün daha iddialı bir hale geldiğini görüyoruz. O şekilde ki Ulusal Muharip Tayyare için F-22’de kullanılan Pratt & Whitney F119 (F119-PW-100 varyantı) motoru ile aynı gücü üretebilecek, şu demek oluyor ki 35 bin pound itkiye haiz olacak bir motor geliştirebilecekleri söylüyorlar.

TEI-PD170 teknik özellikler

• Motor Konfigürasyonu : Sıralı 4 silindir
• Silindir hacmi: 2,1 Litre
• Hava ve yakıt besleme: İki Aşama Seri Turboşarj/ Ortak Yakıt Hattı (Common Rail)
• Kalkış gücü/ Devamlı güç (@2300 propeller RPM): 172 HP (±2)
• İrtifa gücü 20 bin ft/30 bin ft: 170 HP/ 130 HP
• BSFC (@ MSL): 207 g/kWh (±3)
• Yakıt: JP-8 yada Jet-A1
• Kuru ağırlık: 162 kilogram
• Motor kontrolü: Yedekli Motor Denetim Sistemi (MKS)
• Tayyare konfigürasyonu: İtici ve Çekici
• Pervane kontrolü: MKS Kontrollü Hidromekanik Govarnör
• Elektriksel güç üretimi: 2 x 4,5 kW
• MKS yazılımı ve alternatör kontrolü: DO-178C DAL-C sertifiye edilebilir

Siz bu mevzu hakkında ne düşünüyorsunuz? Görüşlerinizi yorumlarda bizlerle paylaşmayı ihmal etmeyin!