• DOLAR
  • EURO
  • ALTIN
  • BIST
EYT için gündemde olan formüller

EYT için gündemde olan formüller



EYT, emek harcama yaşamının düzenlenmesinde hükümetin gündeminde yer edinen sorunlardan birisi. EYT’liler de emekliliği hat ettiklerini savunarak, bu konudaki çözüm arayışını dile getiriyor.

Tarih olarak 9 Eylül 1999’dan ilkin sigortalı olan, prim ve yıl şartlarını tamamlayıp yaşı bekleyenleri temsil eden Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesi ile ilgili yol haritası yavaş yavaş şekilleniyor. Masada konuşulan üç değişik formül ön plana çıktı.

Emekli olmak kriterlerinde emek harcama süresi, ödenmiş prim ve yaş baz alınıyor. Geçmiş dönemde getirilen bir kanunla emeklilikleri yaş kriterine takılan çalışanlar ise kendilerine yapılanın haksızlık bulunduğunu savunarak emekliliği hak ettiklerini belirtiyor.

Bu mevzuda meydana getirilen görüşmeler ve yetkililerin beyanları sonucunda EYT çalışmalarında yol haritası için üç değişik formül öne çıktı.

Problem yıl sonuna kadar çözülecek

Emek harcama ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Vedat Alim, son olarak katılmış olduğu TV programında yıl sonuna kadar EYT sorununu çözüleceğini açıklamıştı.

Ortak bir çözüm aranıyor

Birbirinden değişik kriterlere haiz EYT’lilerin emekli olmasını sağlayabilmek için ortak bir çözüm yolunun haricinde bu kriterlere nazaran tek tek çözüme gitmek gerektiği de daha ilkin dile getirilmişti.

Kamuoyu ve tüm taraflar çözümün adaletli olmasını bekliyor.

6-7 milyon kişiyi ilgilendiriyor

6-7 milyona yakın bir emek harcama grubunu ilgilendiren bir düzenleme yolda. Emekli olmak için yaş ve prim gün sayısı şartlarından herhangi birini tamamlamayanların sayısı ortalama 1 milyon 800 bin. Bunlardan ikisini tamamlayanların sayısı ise 5 milyonun üstünde.

Emeklilik için üç koşul var

EYT, 3 aşamalı bir formülasyonu gerektiriyor. Bu 3 aşamalı formülasyonun birisi yaş koşulunu sağlamak. Erkekler için 60 yaş, hanımefendiler için ise 58 yaş şartı bulunduğundan dolayı bir kısmı yaş koşuluna takılıyor. İkincisi emeklilik için sigortalılık süresi mühim. Sigortalılık da erkekler için 25 yıl hanımefendiler için 20 yıl şartı bulunuyor. Bir kısım EYT’liler de bu şartı taşımamakta. Üçüncü koşul olarak ödenen prim gün sayısı. Doğrusu 5 bin günün üstünde prim ödeme şartı bulunuyor.

EYT’lilerin şartları noksan

EYT’lilerin tamamı bu 3 şarttan ya birini sağlamakta ya 2’sini sağlamakta. Bazıları da 3’ünü birden sağlıyor.

EYT

EYT’de hangi formüller gündemde

Peki, EYT sorununu çözmek için iyi mi bir yol izlenecek. İşte bunun için bugüne dek öne çıkan formüller ve içerikleri ise şöyleki:

Kesintili kısmi emeklilik modeli

Kesintili, kısmi emeklilik, süre tamamlanması, bazı meslek grupları için yıpranma seçeneği tartışılan başlıklar içinde yer ediniyor.

Kesintili kısmi emeklilik modeli her meslek grubuna nazaran değişebilir. Meydana getirilen işin niteliğine nazaran gerekiyorsa 50 yaşın üstünde SGK ve vergi düzenlemesi yapılarak bunlardan daha düşük oranlı SGK ve vergi kesilebilir. Gün sayısını tamamlayanlardan prim payları kesilmeyebilir. Böylelikle mevcutta yaşı doldurmayıp çalışanların maaşları artırılmış olur. Emekli etmektense bu şekilde bir uygulama olabilir. Mevcut koşullarda bu şekilde bir düzenleme çalışmak istemeyen ve fiili olarak çalışamayacak durumda olanlara değişik bir uygulamayı bununla beraber getirmesi gerekir.

Almanya ve Finlandiya modeli

Kamuoyunda Almanya ve Finlandiya modeli benzer biçimde modeller de tartışılıyor. Doğrusu emekli olduktan sonrasında yaşam boyu belli özellikte daha düşük bir emekli aylığı alması gündeme geliyor. Ya da en azından belli süre daha düşük, belli süre dolduktan sonrasında daha yüksek emekli aylığı alma gündeme geliyor.
Aslına bakarsanız şu an dahi emekliliğini hak edip de yaşı doldurmadıysa emekli olmak istiyorsa emekli olabilmekte sadece yaşı doldurmadıkları için maaş almaya hak kazanamıyor.

Bu seçeneklerde emeklilik için kaç yıl kaldıysa her yıl için belli oranda aylık kesinti yapılıyor.

Sürenin tamamlanması formülü

Prim gün sayısı ve yılını doldurup yaşını doldurmayanlar yaş dolana kadar kısmi olarak daha düşük bir emekli aylığı ile emekli edilebilir. Yaşı doldurduktan sonrasında düzgüsel seviyeye gelmiş olarak emekli aylığı almaya devam edebilirler.


Kaynak: webhane.com

Sosyal Medyada Paylaşın:

BİRDE BUNLARA BAKIN