Türkiye’de ciddi bir halk sağlığı sorununa dönüşen aşırı kiloluluk çocuklarında yaşam standardını düşürüyor.

Bilgisayar başlangıcında uzun süre hareketsiz kalan çocuklarda aşırı kiloluluk görülme yüzdesi daha çok oluyor.

Mevzuyla ilgili AA muhabirine değerlendirmelerde bulunan Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Vedat Göral, aşırı kiloluluğun, vücuda alınan fazla enerji yada kalorinin, tüketilmemesi sonucu yağ deposu olarak birikmesi ve bazı hastalıklara yol açması anlamına geldiğini söylemiş oldu.

Aşırı kiloluluk kalp damar hastalıklarına yol açıyor

Vücut kitle endeksi 25-30 arasındaysa kişinin “aşırı şişman”, 30’u geçiyorsa obez bulunduğunu aktaran Göral, obeziteyle ev ve aileden başlayarak üst düzeylere kadar devam eden toplumsal bir savaşım icap ettiğini beyan etti.

Aşırı kiloluluğun yol açmış olduğu sıhhat problemlerine da değinen Göral, bu tarz şeyleri “şeker hastalığı, karaciğer yağlanması, hipertansiyon, kalp damar hastalıkları ve bazı kanserler” şeklinde sıraladı.

“Küçüklere ödül olarak yiyecek vermeyin”

Prof. Dr. Vedat Göral, Türkiye’de aşırı kiloluluğun çocukluk çağlarında da görülmesinin sebeplerinden birinin, annelerin duygusal davranarak çocuklarına yiyecek mevzusunda ısrar etmeleri bulunduğunu ifade ederek, şunları kaydetti:

“ABD’ya giderken 4-5 aylık bir çocuk uyuyordu. İstanbul-New York arası 12 saat. O süre içinde çocuk 4-5 saat sonrasında uyandı. Anası mamasını verdi, çocuk istemedi ve anası mamayı yerine koydu. Fakat bence Türkiye’de annelerimiz oldukça daha duygusal olduğundan ne olursa olsun çocuğun ağzına tıkar ve mamayı bitirirlerdi. Bu yanlış bir şey. Aslına bakarsan çocuk açsa mamayı alır. Fakat karnı toksa, istemiyorsa zorlamaya gerek yok. İlkokul ya da ortaokullarda ödül olsun diye hep tatlı, enerjisi yüksek gıdalar, çikolatalı gıdalar öneriliyor. Bu oldukça yanlış. Onun yerine oldukça daha kolay, seyahat, yüzme, tiyatro, beyazperde ödül olabilir.”

“Küçüklere okullarda ders olarak anlatılmalı”

Prof. Dr. Vedat Göral, sigara ve alkolün de fena bir unsur bulunduğunun altını çizerek, obeziteli bireylerin var ise bu alışkanlıklarını ne olursa olsun azaltmaları icap ettiğini dile getirdi. Prof. Dr. Göral, tavsiyelerini şöyleki sürdürdü:

“Haftanın 5 günü, minimum 45 dakika olmak şartıyla yürüyüş yapmamız lazım. Deniz kenarı, park, gölet kenarı olur. Bazı insanoğlu ‘Biz akşama kadar oturmuyoruz, çalışıyoruz.’ diyor. O şekilde değil de 45 dakika eşofmanla yürüyüş yapmak lazım. Yağlı gıdaları azaltmamız lazım. İş yerine atıştırmalık götürmemek lazım. Eğer acıkırsak derhal kurabiyeye yada tatlıya saldırıyoruz. O anda su içmek lazım. Su hakkaten açlığı bastırıyor. Derslerde, televizyonlarda, reklamlarda aşırı kiloluluğun fena bir hastalık olduğu anlatılmalı. Küçüklere okullarda ders olarak anlatılmalı. Her yıl yeniden edilmeli. Kim bilir o dersi gönüllü bir hekimin anlatması lazım, çocuk doktoru yada dahiliye, endokrin uzmanı olabilir. Televizyonlarda oldukça fazla tatlı, şekerli şeylerin tüketilmesinin önerilmemesi gerekiyor. Onun yerine yürüyüş, spor, egzersiz benzer biçimde şeyler anlatılmalı. Tv kanallarında spotlar halinde ‘Aşırı kiloluluk fena bir hastalıktır’ benzer biçimde ufaklıklara yönelik bir duyuru yapılması gerekiyor.”

“5 yaşa kadar yüzde 8,2, 6-18 yaş içinde da yüzde 8,5”

AA’nın haberine nazaran Göral, Türkiye’de çocuklardaki aşırı kiloluluk oranına ilişkin, “Türkiye’de meydana getirilen bir çalışmaya nazaran, 5 yaşa kadar yüzde 8,2, 6-18 yaş içinde da yüzde 8,5 civarlarında. Yüksek düzeyde. Bunu erişkinliğe geçtikten sonrasında da devam ettirmemek lazım.” dedi.

Aşırı kiloluluğun bir tek oldukça yemekten kaynaklanmayabileceğini, bazı ruhsal hastalıkların, hormonal değişikliklerin ve hareketsizliğin de buna niçin olabileceğini belirten Göral, Türkiye’de bu hastalığın tehlikesinin fark edilip tedbir alınması icap ettiğini sözlerine ekledi.

“Bazı ruhsal faktörler de buna yol açabilir”

Dünya Sıhhat Örgütü’nün (DSÖ) Avrupa genelini kapsayan aşırı kiloluluk raporlarında, Türkiye’nin ilk sıralarda yer almasını değerlendiren Göral, şöyleki konuştu:

“Günümüzde aşırı enerji veren içeceklerin olması, kalorisi yüksek gıdaların alınması, hareketsizlik, yaşam şartlarının değişmesi, oturarak yaşamak, oldukça fazla yiyecek, akşam evde oldukça fazla yiyecek yiyecek buna sebep olabiliyor. Bunun haricinde bazı ruhsal faktörler de buna yol açabilir. Türkiye’de bilhassa Güneydoğu ve Akdeniz mutfağında oldukça fazla et, kalorisi yüksek gıdalar tüketiliyor. Mesela Şanlıurfa, Gaziantep, Diyarbakır, Kahramanmaraş, Mardin ve Adana’da. Türkiye’de en güzel mutfak bence Ege’nin. Şundan dolayı oldukça fazla sebze, balık tüketiliyor. Karbonhidrat birazcık daha azca tüketiliyor.”

Aşırı kiloluluk ile karaciğer yağlanmasının oranı da artıyor

Prof. Dr. Vedat Göral, besin ve içecekleri satın alırken etiketlerinin okunması, kalorilerine bakılması icap ettiğini belirterehttps://videonuz.ensonhaber.com/izle/sultangazide-cocuklarin-kavgasina-aileler-de-karistik, hazır ve katkı maddeli meyve suları yerine taze sıkılmış meyve sularının, paketli gıdalar yerine taze sebze ve meyvelerin tüketilmesini önerdi.

Aşırı kiloluluk ile artış gösteren sıhhat problemlerinden bahseden Göral, “Bizim branşımızda gördüğüm şey, karaciğer yağlanması. 30-40 yıl ilkin karaciğer yağlanması yoktu fakat giderek artan oranda karaciğer yağlanması, insülin direnci var. Karaciğer yağlanması tedavi edilmezse ileride karaciğer sirozu ve karaciğer nakli gerekebilir. Doğrusu aşırı kiloluluk bu kadar fena bir hastalık. Bunun haricinde gerilim yüksekliği, şeker hastalığı yapabiliyor. Şeker tüm organları bozabiliyor. Kalp damar hastalıkları, damar sertliği, kalp krizi, beyin damarlarında tıkanma, nüzul ve bazı kanserler görülebilir. Bilhassa karaciğer, mide, kalınca bağırsak, pankreas, meme ve prostat kanseri benzer biçimde birçok kanserin de maalesef tetikleyicisi oluyor.” ifadelerini kullandı.

“Türkiye’de obeziteye karşı planlama yapılmalı”

Gelecekte aşırı kiloluluk ile ilgili Türkiye’yi bekleyen senaryoya ilişkin Göral, “Dünyada aşırı kiloluluğun merkezi ABD. Aşırı şişman insanoğlu var ve restoranda büyük öğünlü gıdalar alıyor. Aşırı asitli, şekerli gıdalar içiyorlar. Türkiye bu şekilde olmayacak bundan dolayı ABD’daki aşırı kiloluluk bizlere fena bir örnek. Türkiye’de bence aşırı kiloluluk planlaması yapılması lazım. Toplumsal bir emek harcama olmalı, aile içinden başlayıp üst düzeylere kadar.” değerlendirmesini yapmış oldu.

“Yiyip yatıp enerji yakmadıkları için vücutta birikiyor”

Göral, Türkiye’de oldukça fazla ekmek tüketildiğini hatırlatarak, ekmeğin sabah kahvaltısı haricinde tercih edilmemesini önerdi. Akşam yemeğinde porsiyonun azca olmasını ve uyumadan 4-5 saat kadar ilkin yiyecek yemenin sonlandırılmasını tavsiye eden Göral, öğünlerde oldukça fazla kolesterol içeren tavuk derisi ve yoğurt kaymağı benzer biçimde ürünlerin yenilmemesi, pasta benzer biçimde ürünlerin tüketiminin azaltılması ve çayın şekersiz içilmesi icap ettiğini kaydetti.

Türkiye’de meyve tüketiminin de fazla bulunduğunu belirten Göral, “Meyvedeki fruktoz karaciğer yağlanmasının ve şeker hastalığının en büyük sebebi. Bazı insanoğlu akşam 3-5 tane yada yarım tabaktan fazla meyve tüketiyorlar. Bu son aşama sakıncalı. Yiyip yatıp enerji yakmadıkları için vücutta birikiyor.” dedi.