B12 vitamini insanoğlu için en mühim gıdalardan biridir. Vücutta oldukça çeşitli işlevleri yerine getiren bir vitamindir, bundan dolayı eksikliği büyük seviyede zararlıdır.

B12 vitamini kobalt içeren tek vitamindir ve kobalamin olarak da adlandırılır. Yalnız hayvansal ürünlerde insan vicudu tarafınca emilebilecek formda bulunur. Vücut B12 vitaminini bilhassa karaciğerde kolayca depolar.

B12 vitamininin vücutta birçok işlevi vardır. B12 vitamini hücre çoğalması, DNA sentezi, yağ asitlerinin sentezi, nöromediatörlerin sentezi ve sinir sisteminin işleyişi için gereklidir.

Günlük alınması ihtiyaç duyulan B12 vitamini miktarları şu şekildedir:

– 6 ay ila 10 yaş arası çocuklar: 1,5 mcg

– 11 ila 17 yaş arasındaki çocuklar: 2,5 mcg

– 18 yaşından büyük yetişkinler: 4 mcg

– Hamileler: 4,5 mcg

– Emziren bayanlar: 5 mcg

B12 vitamininin vücuttaki rolleri

B12 vitamini ihtiyacının karşılanması önemlidir şundan dolayı bu vitamin vücutta birçok işlevi yerine getirir.

B12 vitamini sinir sisteminin dengesine ve korunmasına destek sağlar. Beyin hücreleri nöronları sakınan miyelin kılıfının bakımı için gereklidir. B12 vitamini eksikliği sonucunda duyu kaybı, karıncalanma, uyuşukluk, adım atma güçlüğü, bellek sorunları yada sık ruh hali değişimleri benzer biçimde ciddi nörolojik bozukluklar ortaya çıkabilir.

Demir ve B9 vitamini ile beraber B12 vitamini kırmızı kan hücrelerinin (eritrositler) oluşumuna katılır. B12 vitamini eksikliği, makrositik anemi isminde olan bir anemi türüne niçin olur. Eksiklik, normalden daha büyük kırmızı kan hücrelerinin oluşumuna niçin olarak kronik yorgunluğa niçin olur.

B12 vitamini, DNA sentezi ve hücre bölünmesi süreçlerinde yer almış olduğu için dokuların oluşumunda ve korunmasında mühim bir rol oynar. B12 vitamini eksikliği cilt ve mukoza zarlarında (kızarıklık, iltihaplanma, sedef hastalığı, egzama), saç ve tırnaklarda bozulma ile kendini izah edebilir.

B12 vitamini ek olarak enerji üretiminde de mühim bir rol oynar. B grubu vitaminlerinin çoğunluğu gibi proteinlerin karbonhidratların ve yağların metabolizmasına ve dolayısıyla enerji metabolizmasının düzgüsel işleyişine destek sağlar.

B12 vitamini kalp ve damar hastalıkları risklerin azalmasını da sağlar. Şu sebeple B9 vitamini ile beraber kanda bulunan aşırı toksik bir amino asit olan homosistein birikimini sınırlamaya destek sağlar. Kanda homosistein birikimi, kalp ve damar hastalıkları riskini artıran plakların oluşumunu tetikler. Araştırmalar ek olarak folik asit ve B6 vitamini ile beraber B12 vitamininin atardamarlarda yağ birikintilerinin oluşumunu azaltmaya destek olabileceğini göstermiştir.

B12 vitamini eksikliği emareleri ve sebepleri

B12 vitamini eksikliğine bağlı anemi yavaş yavaş gelişir ve vücudun bu duruma bir halde uyum sağlamasına izin vererek emare göstermez. Sadece anemi şiddetli olduğunda emareler ortaya çıkabilir. B12 vitamini eksikliğine bağlı anemi emareleri içinde solgunluk, güçsüzlük ve tükenmişlik bulunur.

Şiddetli anemi, nefes darlığına, baş dönmesine ve kalp atış hızının artmasına niçin olur. Dalak ve karaciğer büyümesi görülebilir.

Sinir hasarı olan kişilerde bacaklar kollardan daha erken ve daha sık etkilenir. Ayaklarda ve ellerde karıncalanma hissedilir yada bacaklarda, ayaklarda ve ellerde his kaybı olabilir. Kollarda ve bacaklarda güçsüzlük hissi gelişebilir. İnsanlar kollarının ve bacaklarının pozisyonunu belirlemede ve titreşimleri hissetmede zorlanırlar. Hafifçe ila orta derecede kas güçsüzlüğü gelişir ve refleksler kaybolabilir. Ek olarak yürüyüş zorlaşır.

Bazı insanoğlu şaşkın, sinirli ve hafifçe depresif hale gelir. Şiddetli B12 vitamini eksikliği deliryuma, paranoyaya (şahıs insanların kendilerine zarar vermeye çalıştığını düşünür) ve bunama dahil olmak suretiyle zihinsel işlev bozukluklarına niçin olabilir.

B12 vitamini eksikliği yeterince B12 vitamini tüketilmediğinde ve vücut vitamini yeterince ememediğinde yada depolayamadığında ortaya çıkar. Hayvansal ürünleri asla tüketmeyen kişilerde B12 vitamini eksikliği gelişir. Vegan bir anne bebeğini emzirirse, bebek de B12 vitamini eksikliği geliştirme riski altındadır.

B12 vitamini eksikliğinin en yaygın sebebi yetersiz emilimdir. İnce bağırsağın bir bölümünde bakterilerin aşırı büyümesi, çölyak hastalığı yada belirli pankreas bozuklukları benzer biçimde emilim bozuklukları, iltihaplı bağırsak hastalığı, AIDS, kilo kaybı için cerrahi operasyonlar, B12 vitamininin emildiği ince bağırsağın ameliyatla alınması, şeker hastalığının tedavisinde kullanıla çeşitli ilaçlar ve mide asiditesinin azalması B12 vitamininin emilimini bozarak eksikliklere niçin olabilir.

Vücut B12 vitamininin büyük bir kısmı karaciğerde depolar. Bundan dolayı karaciğer bozuklukları, B12 vitamininin depolamasını engelleyerek eksikliklere niçin olabilir.

B12 vitamini açısından varlıklı besinler

Bazı araştırmalar, aloe vera benzer biçimde bazı bitkilerin oldukça azca oranda B12 içerebileceğini düşündürmektedir. Sadece her durumda, bunlar kafi miktarlar değildir. Mevcut bilimsel araştırmalara gore B12 vitamini et, balık, deniz ürünleri, yumurta ve süt ürünleri benzer biçimde besinlerin tüketimi ile alınabilmektedir.

İşte 100 gramdaki oranıyla vücuda en fazla B12 vitamini elde eden gıdalar:

– Sığır yada dana karaciğeri: 60 ila 65 mcg

– Kuzu ciğeri: 35 mcg

– Havyar: 16 mcg

– İstiridye: 14,5 mcg

– Uskumru: 9 mcg

– Yağsız sığır eti: 5 mcg

– Alabalık: 4,5 mcg

– Somon: 2,9 mcg

– Mozzarella: 2 mcg

– Haşlanmış yumurta: 1,1 mcg

– İnek sütü: 0,6 mcg

– Yoğurt: 0,6 mcg