İSTANBUL (İHA) – Ambalajsız keklerde ölümcül risk

İSTANBUL – İstanbul‘da bulunan farklı yerlerden alınan ambalajlı ve ambalajsız toplam 84 adet kek örneği üzerinde yapılan çalışmalar sonrasında çıkan sonuç şaşırttı. Türk Besin Kodeksi kriterlerine nazaran bilhassa ambalajsız keklerde dünya üzerinde en fazla mevte sebep olan alerjen besinlerden olan “yer fıstığı” kalıntısı tespit edildiği için tüketime uygun bulunmadı.

Kâfi ve istikrarlı beslenme ismine almamız gereken belirli başlı besin hususları var ve bu besin unsurlarını inançlı bir biçimde alabilmek beslenmemiz için çok kıymetli. Ancak besin alerjileri üzere sıkıntılar hem çocukları hem de yetişkinleri etkileyen besin kaynaklı sıhhat sorunlarının başında gelmektedir. Besin alerjileri son yıllarda aktifliğini ve yaygınlığını arttıran bir halk sıhhati sorunu haline gelmiştir. Dünya genelinde en sık rastlanan alerjen besinler Amerikan Besin ve İlaç Dairesi tarafından bir küme altında toplanmıştır. Maddelerle belirlenen vefata bile götürebilen alerjen besinlerden bir tanesi de yer fıstığıdır.

Yer fıstığı, besin alerjenleri içerisinde en tehlikeli olanıdır. Münasebetiyle gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde ölümcül besin kaynaklı anafilaksinin en yaygın nedenidir. Yer fıstığı alerjisine sahip bireyler, yer fıstığı ile kontamine olan hammadde kullanımı, sürece sırasında çapraz bulaşma, ortak kullanılan ekipmanlardan kasıtsız alerjen taşınması, taammüden katılma yahut etiketleme kurallarına uyulmaması üzere durumlarda yer fıstığına maruz kalma tehlikesiyle karşı karşıyadırlar.

Hem yer fıstığına alerjisi olan tüketici bireyleri hem de besin üreticilerini bilinçlendirmek ve uyarmak ismine İstanbul piyasasındaki keklerde ELISA ile yer fıstığı kalıntısı arandı. Bu hedefle etiketinde yer fıstığı içermediği bildirilen 42 adet ambalajlı kek ve satıcı tarafından yer fıstığı içermediği beyan edilen 42 adet ambalajsız açık kek olmak üzere toplamda 84 adet kek örneği toplandı.

“Ambalajsızların yüzde 37,8’inde ambalajlıların 2,4’ünde yer fıstığı var”

Çalışma içerisinde yer alan İstanbul Gelişim Üniversitesi Araştırma Vazifelisi Ayşe Seray Çetin toplanan ambalajlı keklerin yüzde 2,4’ünde, ambalajsız eserlerin ise yüzde 37.8’inde yer fıstığı kalıntısı tespit edildiğini söyledi. Bilhassa yer fıstığına alerjisi olan bireyler ismine bu oranların hayli yüksek olduğunu vurgulayan Ayşe Seray Çetin, “Ambalajlı ve ambalajsız olarak satışa sunulan kek örneklerinin değişik ölçülerde yer fıstığı kalıntısı içermesinin Türk Besin Kodeksi kriterlerine uygun olmadığı ve bundan ötürü da halk sıhhatini tehdit edebileceği kanaatine varıldı” dedi.

“Üretimdeki hijyen eksikliği ve işçi bilinçsizliği kalıntılara sebep oluyor”

Kalıntıların keklerde çıkmasının en değerli sebepleri ortasında üretimdeki hijyen eksikliği ve çalışan çalışanların bu noktada şuurlu olmaması olduğunu aktaran Çetin, “Ambalajlı eserler ambalajsız eserlere nazaran alerji konusunda kalıntı bakımından daha güvenilir” dedi. Çetin, “Asıl nokta üretim ve ambalajlama kademesindeki kusurlardır. Üretim çizgileri yahut üretimde kullanılan alet ve ekipmanlar aktif bir halde temizlenmeden üretime geçiliyorsa doğal olarak bir evvelki eserden sonraki esere çapraz kontaminasyon durumu kelam konusu oluyor. Bir evvelki eser yer fıstığı içeriyorsa bir sonraki eser çapraz temasla yer fıstıklı bir eser olmasa bile kalıntı bıraktığı için alerjen tepkilere sebep oluyor” diye konuştu.

“Anaflaktik şok üzere ani ve önemli meselelere kadar sebep olabilir”

Yer fıstığı alerjisinin anaflaktik şok üzere ani ve önemli problemlere kadar sebep olabileceğinden ötürü daha dikkatli davranılması gerektiğini söz eden Çetin, “Yer fıstığı alerjisi aslında çocukluk devrinde ortaya çıkabildiği üzere kimi bireyler yetişkinlik periyodunda de yer fıstığına karşı alerji geliştirebilmektedir. Birtakım çok hassas bireylerde mikrogram kadar küçük alımlar bile tepkilere sebep olabiliyor. Miligram ölçüsündeki alımlar ise anaflaktik şok üzere sistemik tepkilere neden olmaktadır. Bu da ölümlere kadar gidebilmektedir. Aslında bu durum yer fıstığı alerjisinin ne kadar tehlikeli ve önemli bir alerji olduğunu göstermektedir. Yer fıstığı üzere yağlı tohumlar anaflaktik şok üzere ani ve önemli seyreden durumlara sebep olmaktadır. Bu üzere durumlarda da bir evvel hastaneye başvurmak gerekiyor” formunda konuştu.

“İçerik ve etiketleme besin alerjisi için değerli nokta”

Çetin, besin alerjilerinin şimdi bir tedavisinin olmadığının altını çizerek alerjen olan besinden uzak durulması noktasında üreticilerin içerik belirtmesinin çok kıymetli olduğunu söyleyerek açıklamalarına şu halde devam etti;

“Yer fıstığı alerjisi belirtileri ortasında teneffüs yollarında daralma, ürtiker, egzama ve yutakta ödem üzere kıymetli belirtiler vardır. Az ölçüde maruz kalınırsa kaşıntı üzere kolay bir tepki da olabilir lakin bu kişinin hassaslığına nazaran de değişebilmektedir. Ceviz ve yer fıstığı üzere besin unsurları teneffüs yoluyla bile alerjik tepkilere sebep olmaktadır. Besin alerjilerinin şimdi bir tedavisi bulunmamaktadır. Bu yüzden alerjiden korunmadaki en tesirli prosedür alerjiye sebep olan besinlerin belirlenip diyetten büsbütün çıkarılmasıdır. Bu noktada da etiketleme değer taşımaktadır. Besin üreticileri ilgili yönetmelik doğrultusunda satışa sundukları eserlerin etiketinde alerjen hususlarla ilgili tüketiciye bilgi vermek zorundalar. Burada tüketiciye düşen misyon de etiket okumaya dikkat etmektir. Bilhassa alerjisi olanlar mutlaka etiket okumayı ihmal etmemelidir.”

“Ambalajsız ve açıkta satılan besinlere alerjisi olanlar ekstra dikkat etmeli”

“Özellikle yer fıstığı üzere çok önemli bir besine alerjiniz varsa ambalajsız ve açıkta satılan eserleri tüketirken çok daha dikkatli olmakta yarar var” diyen Çetin, büyük sıhhat sorunlarına sebep olabilecek bu durumu ortadan kaldırmak ismine, “Bu durum bize şunu gösteriyor ki değişik oranlarda yer fıstığı kalıntısı bulmamız besin kodeksine uygun bir durum değildir. Karşıttır ve aslında halk sıhhatini önemli bir biçimde tehdit eden bir durum kelam hususudur. Bu durumu ortadan kaldırmak için üretimde çalışan bütün işçiler öncelikli olarak mutfak hijyeni, alerjenler, çapraz konteminasyon, çapraz temas üzere hususlarda faal bir halde eğitilmelidirler. Üretimde çalışan işçi ve besin üretici firmaların etiketleme konusunda şuur seviyelerinin arttırılması gerekmektedir” diyerek kelamlarını tamamladı.