Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, 10 büyükelçinin açıklamasına ait, “Niyetimiz elbette kriz çıkarmak değil, ülkemizin egemenlik hakkına yöneltilen bu saygısızlığa gerekli karşılığı vermekti. Tavrımızı net bir biçimde ortaya koyduk ve yanlışı ortadan kaldırmayı hedefledik” dedi.

Oktay, TBMM Plan ve Bütçe Kurulu’nda 2022 Merkezi İdare Bütçe ve 2020 Kesin Hesap Kanun Teklifi üzerine milletvekillerinin sorularını cevapladı. Oktay şöyle konuştu:

“Bu ülkenin esnafını, KOBİ’sini, girişimcisini, Start-up sahiplerini, e-tüccarını, çiftçisini, besicisini, zanaatkarını, tasarımcısını pek çok teşvik programıyla destekleyen; bizleriz. Öğrencimizin yurdunu da en uygun koşullarda biz yaptık ve yapıyoruz; öğrencilerimizin kredisini, bursunu da olabilecek en yüksek düzeyde biz veriyoruz. Çalışanımızın yanındayız; engelli vatandaşımızın ve korunmaya muhtaç çocuklarımızın yanında da biz varız. Doğal afetlerde en süratli halde vatandaşımızın imdadına koşan da biziz, afet sonrası yaraları en süratli biçimde sararak kentlerimizi yine ihya eden de biziz. AK Parti hükümetlerinin bugüne kadar ne badireler atlattığını, hangi zorluklara göğüs gerdiğini; her şeye karşın büyük ve güçlü Türkiye amacından şaşmadığını aslında hepiniz biliyorsunuz.”

Para ve maliye siyasetlerine değinen Oktay, “Para ve maliye politikalarımız birbiriyle koordineli olarak üst siyaset dokümanlarında belirlenmekte ve yayımlanmaktadır. Orta Vadeli Program (OVP) salgının tesiriyle yükselen kamu açıklarının tedrici olarak azaltılması ve mali disiplinin sürdürülmesi program periyodunda izlenecek maliye siyasetinin temel emeli olacağı lisana getirilmiştir. Ayrıyeten, stratejik ölçütler çerçevesinde yürütülen borçlanma siyaseti kapsamında borçlanma yüklü olarak TL cinsinden yapılacağı lisana getirilmiş, yurt içi döviz ve altın cinsi borçlanmaların ise piyasa şartları çerçevesinde kademeli olarak azaltılması borçlanma siyasetinin temel stratejik gayelerinden birisi olacağı vurgulanmıştır. Kazanımlarımızın desteği; maliye siyasetimizi güçlü bir biçimde kullanıyor olmamız ve bütçe disiplinimizdir” halinde konuştu.

Oktay, bütçe disiplini konusundaki muhalefet milletvekillerinin tenkitlerine, “Son iki yılda tüm dünyada bütçe açıkları artmıştır. Bütçe açığının ulusal gelire oranı; ABD’de yüzde 5,7’den yüzde 10,8’e, Avro Bölgesi’nde yüzde 0,6’dan yüzde 7,7’ye, Almanya’da yüzde 1,5 fazladan yüzde 7,7 açığa, Fransa’da yüzde 3,1’den yüzde 8,9’a, Çin’de yüzde 6,3’ten yüzde 7,5’e, Hindistan’da yüzde 7,4’ten yüzde 12,8’e yükselmiştir. Ülkemizde ise salgının ağır kurallarına ve hükümetimizin açıkladığı pek çok takviyeye karşın bütçe açığını 2020 yılında yüzde 3,5 düzeyinde gerçekleştirdik. 2021 yılı bütçe açığı ise Meclisimizden yüzde 4,3 olarak geçmişken, bir taraftan salgından etkilenen kısımlar başta olmak üzere toplumsal ve iktisadi takviye gereksinimi olan tüm bölümlerin ihtiyaçlarını büsbütün karşılayacak formda harcama politikalarımızı sürdürürken, öbür taraftan sene başında aldığımız tasarruf önlemleriyle yüzde 3,5’lik bir açık düzeyini hedefleyerek bütçemizi faal bir biçimde yönettik. Sene sonuna yaklaştığımız şu günlerde bu gayesi tutturuyoruz” diye konuştu.

Merkez Bankası’nın siyaset faiz indirimine ait olarak Oktay, “Para siyaseti kararları, Para Siyaseti Konseyi üyeleri tarafından alınmaktadır. Bu sebeple tartışmaların Merkez Bankasının bağımsızlığını zedeleyecek bir yere çekilmemesi gerektiğini düşünüyorum. Ayrıyeten siyaset faizi ve enflasyon denklemine yalnızca dar tek bir çerçeveden bakamayız. Salgının tesirleriyle enflasyonun tüm dünyada bir yükseliş trendinde olduğunu görüyoruz. Lakin enflasyonun artıyor olması Merkez Bankalarının illa ki enflasyon üzerinde bir siyaset faizi uygulaması manasına gelmiyor. Örneğin gelişmiş birçoklarında, çabucak hemen hepsinde siyaset faizleri enflasyonun hayli altındadır. ABD’de yüzde 5,4 enflasyon varken siyaset faizinin yüzde 0,25 olduğunu görüyoruz. Bu örneğe Kanada, Almanya, Fransa, İtalya, İngiltere ve Japonya üzere birçok ülkeyi dahil edebiliriz. Gelişmekte olan ülkeler açısından da misal bir durum kelam konusu. Örneğin Brezilya’da yüzde 10,25 enflasyona karşılık faizin yüzde 6,25, Meksika’da ise enflasyon yüzde 6 iken faizin yüzde 4,75 olduğunu görüyoruz” sözlerini kullandı.

Oktay şunları kaydetti:

“Kur hareketleri konusuna değinecek olursak; Doların ABD’nin tahvil alımlarını yakın vakitte azaltmaya başlayacağının netleşmesiyle ve faiz artırım kararı ile birlikte öteki ülke para üniteleri karşısında pahalandığı bir devirde bulunmaktayız. Dolar endeksi Mayıs ayından bugüne bir yükseliş trendi içindedir. Avro/Dolar paritesi de 1,16 düzeylerindedir. Bu durumdan pek çok ülke üzere bizim de etkilendiğimiz bir gerçektir. Türkiye ölçülü bir borçluluk düzeyi, düşük bir bütçe açığı ve geniş gamda üretim kapasitesiyle güçlü bir iktisada sahiptir. Bankalarımızın sermaye yeterlilik rasyoları da epeyce kuvvetlidir. İhracatımız Ocak-Eylül periyodunda geçen seneye kıyasla yüzde 36 artış sergilemiştir. Buna bağlı olarak cari açığımızda kıymetli güzelleşmeler görülmektedir. Türkiye yıllar sonra görece düşük cari açıkla büyüyebilme kapasitesine erişmeye yakındır. Cari açığımızdaki güzelleşmeyle birlikte kur hücumlarına karşı iktisadımızı daha dirençli hale getirmekte ve bu akınları püskürtme kabiliyet ve kapasitemizi artırma kararlılığındayız.”

Oktay, Türkiye’nin büyümesine ait olarak, “Büyümenin kalitesine işaret eden değerli göstergeler makine-teçhizat yatırımları ve ihracat bazlı büyümelerin olup olmadığıdır. Makine-teçhizat yatırımları 2019 yılı son çeyreğinden bu yana 7 çeyrektir büyüme kaydetmektedir. 2021 yılının birinci yarısında da makine-teçhizat yatırımları yıllık bazda yüzde 32,9 büyümüş, GSYH büyümesine 3,4 puan katkı vermiştir. Güçlü iç talebin yanı sıra bu periyotta net dış talebin büyümeye katkısı da 3,9 puan olarak gerçekleşmiştir” tabirlerini kullandı.

Oktay Türkiye’de devam eden dava süreciyle ilgili on büyükelçinin ortak açıklamasına değinerek, ortak açıklamanın toplumun her kısmında infial oluşturduğunu söz etti. Oktay, “Bağımsız ve tarafsız Türk yargısına baskı yapmaya niyetlenen bu hadsiz teşebbüse karşı başta Sayın Cumhurbaşkanımız olmak üzere her seviyede reaksiyon gösterdik. Niyetimiz elbette kriz çıkarmak değil, ülkemizin egemenlik hakkına yöneltilen bu saygısızlığa gerekli yanıtı vermekti. Tavrımızı net bir formda ortaya koyduk ve yanlışı ortadan kaldırmayı hedefledik. Türkiye Cumhuriyeti, bağımsız ve hükümran bir devlettir. Yargı yetkisini de bu bağımsızlık ve egemenliğinin gerektirdiği biçimde bağımsız ve tarafsız mahkemeleri eliyle kullanır. Devletin yargı yetkisini zaafa uğratacak hiçbir teşebbüs kabul edilemez. Türkiye Cumhuriyeti maddelerine nazaran Türk mahkemelerinde yargılanan tüm sanıklarla ilgili kararları tereddütsüz Türk mahkemesi verecektir. Dışarıdan, diğer yerlerden sonuç umanlar hüsrana uğramaya mahkumdur. Bu vesileyle milletlerarası hukukun bir gereğini tekrar hatırlatmakta da yarar görüyorum. Diplomatlar bulundukları ülkenin maddelerine ve yargısal süreçlerine hürmet göstermek zorundadır. Diplomatik bağışıklıklar bulunulan ülkenin bağımsızlık ve egemenlik haklarına karşı kullanılamaz. Mahkemelerimizde görülmekte olan davalara hangi saikle olursa olsun dışarıdan hiçbir müdahale kabul edilemez. Müdahale olursa da milletlerarası hukukun ülkemize tanıdığı haklar çerçevesinde karşılığını bulur. Büyükelçilikler de bu diplomatik teamüllere uymayan yanlışı düzeltmek için daha sonra bir açıklama yaparak, Diplomatik Münasebetler hakkındaki Viyana Kontratının 41. unsuruna riayet etmeyi teyit ettiler. Öbür bir deyişle, niyetlerinin iç işlerine ve yargıya müdahale olmadığını ortaya koydular” dedi.

Oktay, Türkiye’nin maruz kaldığı doğal afetlerle ilgili bölgeler için tıpkı ve nakdi yardımların süratli bir formda sonuçlandırıldığını belirterek, “Meydana gelen sellerde devletimizin tüm imkanları seferber edilerek afet bölgelerine toplam 2,5 milyar liradan fazla kaynak aktarılmış durumdadır. Şu ana kadar Kastamonu, Sinop ve Bartın’da afetten etkilenen vatandaşlarımıza toplam; 306 milyon 65 bin 349 lira nakdi yardım yapılmıştır, buna kira yardımı, işyeri hasarlarının yüzde 70’inin karşılanması ve araç yardımları dahildir. Kastamonu’da bin 50 konut ve 40 köy konutu, Sinop’ta 80 konut ve 110 köy konutu ve Bartın’da 20 köy konutu olmak üzere toplam bin 130 konut ve 170 köy meskeni yapıyoruz. Bunlardan 615 konut ve 110 köy meskeninin ihalesi yapılarak inşaatlarına başlandı. Adana, Mersin, Antalya, Muğla, Isparta, Burdur ve Denizli vilayetlerimiz ise orman yangınlarından etkilenmiş; yangınlar kısa müddette denetim altına alınmış ve bölgede hasar tespit çalışmaları süratlice tamamlanmıştır. Bu vilayetlerimize şu ana kadar yaklaşık 37 milyon lira Afet ve Acil Durum Faaliyetleri Ödeneği gönderilmiştir. 28 Temmuz-13 Ağustos 2021 tarihleri ortasında toplam 54 vilayette 313 adet orman yangınına 18 su atar uçak, 9 İHA, 66 helikopter, 850 arazöz ve su tankeri, 430 iş makinası ve 5250 işçi ile süratli ve faal müdahale edilerek yangınlar kısa müddette denetim altına alınmıştır” diye konuştu.

(Ahmet Umur Öztürk/İHA)